“Η βούληση της Κυβέρνησης, για την ανάδειξη – αξιοποίηση του αρχαιολογικού χώρου των Θερμοπυλών, της ιαματικής πηγής και των κτιριακών εγκαταστάσεών της, εκφράζεται με τη συντονισμένη δράση των Υπουργείων Πολιτισμού & Αθλητισμού και Οικονομικών”, αναφέρει το Υπουργείο Πολιτισμού. Σε κοινό Δελτίο Τύπου της 9ης Δεκεμβρίου 2021 είχε αναφερθεί ότι:
“α. με την ομόφωνα θετικά γνωμοδότητη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) επί της επικαιροποιημένης μελέτης ‘Βελτιωτικές Παρεμβάσεις Ήπιας Ανάπλασης – Ανάδειξης Αρχαιολογικού Χώρου Θερμοπυλών’, καθώς και
β. με την έγκριση του Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης του Δημοσίου Ακινήτου (ΕΣΧΑΔΑ) και της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) Ιαματικής Πηγής Θερμοπυλών από το Κεντρικό Συμβούλιο Διοίκησης Δημόσιας Περιουσίας (ΚΣΔ),
ανοίγει ο δρόμος για την ολιστική διαχείριση του χώρου των Θερμοπυλών, μέσω και της αξιοποίησης της ιαματικής πηγής, κτιριακών εγκαταστάσεων και αδόμητης γης’”.
Σήμερα, 4 μήνες αργότερα, η πρόοδος είναι σημαντική, αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς, καλού και μεθοδικού σχεδιασμού.
Συγκεκριμένα:
Στο πλαίσιο της προσπάθειας ανάπλασης της ιστορικής περιοχής των Θερμοπυλών που καταβάλλεται από πλευράς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, σε συνεργασία με τον Δήμο Λαμιέων, έχει εκπονηθεί μία σειρά μελετών που αφορούν στην ανάδειξη του ίδιου του πεδίου της μάχης - συμπεριλαμβάνοντας τα αρχαία και σύγχρονα μνημεία - και στην αναβάθμιση του Κέντρου Ιστορικής Ενημέρωσης Θερμοπυλών, με σκοπό την παροχή εμπλουτισμένης και καθολικής πληροφορίας στον επισκέπτη για τον χώρο και την ιστορία του.
Η πρόταση ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου κινείται προς δύο κατευθύνσεις:
1ον. Χώρος Θερμοπυλών: Έχει εγκριθεί, στις 16 Μαρτίου 2022, μετά από αρκετές τροποποιήσεις και κατόπιν γνωμοδότησης του ΚΑΣ, η “Μελέτη Βελτιωτικών Παρεμβάσεων Ήπιας Ανάπλασης - Ανάδειξης Αρχαιολογικού Χώρου Θερμοπυλών”. Με τη μελέτη αυτή επιχειρείται ο ανασχεδιασμός του χώρου, όπου και όσο είναι δυνατόν, ώστε να δημιουργηθούν διαδρομές για τη διακίνηση των επισκεπτών στον χώρο, με παράλληλη μέριμνα για κατάλληλη φύτευση και φωτισμό, στοχεύοντας στη διακριτική ανάδειξη της ιστορικής τοπογραφίας της περιοχής και στην κατανόηση από τον επισκέπτη της αρχαίας εικόνας του τόπου, η οποία είναι σήμερα κατά πολύ μετασχηματισμένη.
Ο προϋπολογισμός όλου του έργου υπολογίζεται σε 1.650.000 ευρώ.
2ον. Τείχος Φωκέων: Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Φθιώτιδας και Ευρυτανίας εκπόνησε αρχιτεκτονική και στατική μελέτη για την αποκατάσταση και στερέωση του τείχους των Φωκέων, που αποτελεί το μοναδικό ορατό αρχαίο μνημείο στον αρχαιολογικό χώρο των Θερμοπυλών. Οι μελέτες ολοκληρώθηκαν τον Δεκέμβριο του 2021. Έχουν κατατεθεί στις αρμόδιες Διευθύνσεις του ΥΠΠΟΑ και προγραμματίζεται, αρχές Μαϊου 2022, να εξεταστούν από το ΚΑΣ.
Το έργο για την αποκατάσταση του τείχους περιλαμβάνει και τον ανασκαφικό καθαρισμό του. Παράλληλα με την ανασκαφή θα πραγματοποιείται η αναστήλωση, με ανάταξη του παρακείμενου υλικού.
Ο προϋπολογισμός του έργου υπολογίζεται στις 700.000 ευρώ.
3ον. Μελέτες αναβάθμισης ΚΙΕΘ: Πριν λίγες ημέρες, τον Απρίλιο του 2022, κατατέθηκε στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Φθιώτιδας και Ευρυτανίας μελέτη που εκπονήθηκε από τον Δήμο Λαμιέων για την κτιριακή αναβάθμιση και τον εμπλουτισμό της εκθεσιακής υποδομής του Κέντρου Ιστορικής Ενημέρωσης Θερμοπυλών, η αρχική κατασκευή του οποίου πραγματοποιήθηκε πριν από 15 χρόνια.
Η εν λόγω μελέτη προβλέπει αφ‘ενός εργασίες αναδόμησης του χώρου, τόσο στο εξωτερικό κέλυφος, όσο και εσωτερικά (προϋπολογισμού 811.000 ευρώ), και αφ‘ετέρου την ενσωμάτωση πολλαπλών και πολυποίκιλων τρόπων μετάδοσης της πληροφορίας, κυρίως μέσω ψηφιακών μεθόδων, που να καλύπτουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερες και μεγάλου εύρους ομάδες επισκεπτών, τόσο ηλικιακά όσο και μορφωτικού επιπέδου (προϋπολογισμού 606.784 ευρώ).
Στο δεύτερο σκέλος της ανωτέρω μελέτης, στο μουσειολογικό, περιλαμβάνεται, εκτός από το εποπτικό υλικό, και η κατασκευή μίας αρχαιολογικής έκθεσης, όπου προβλέπεται να εκτεθούν αντικείμενα από την ανασκαφή του Σ. Μαρινάτου στις Θερμοπύλες. Κάποια από αυτά εκτίθενται σε ειδική προθήκη στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Τα υπόλοιπα φυλάσσονται στις αποθήκες του ΕΑΜ. Είναι σημαντικό οι αρχαιότητες να εκτεθούν στο ανακαινισμένο ΚΙΕΘ, κοντά στον φυσικό χώρο εύρεσής τους, τον λόφο του Κολωνού.
Από την πλευρά του, το Υπουργείο Οικονομικών δρομολογεί τη χρηματοδότηση του έργου από το Ταμείο Ανάκαμψης, και είναι σε διαδικασίας εύρεσης - από κοινού με το Υπουργείο Πολιτισμού – πρόσθετων πόρων, για την βέλτιστη αξιοποίηση του χώρου.
Στην κατεύθυνση αυτή, η συνολική πρόταση για την αστική ανάπλαση της περιοχής, από το Υπουργείο και τον Δήμο Λαμιέων, διακριτά και συνδυαστικά, συνολικού ύψους περίπου 3,5 εκατ. ευρώ, κατατίθεται τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, μέσα στον Απρίλιο.
Παράλληλα, συνεπικουρεί το ΤΑΙΠΕΔ στην αξιοποίηση του περιουσιακού του στοιχείου στην περιοχή (ιαματική πηγή, έκταση γης με κτιριακές εγκαταστάσεις)
Συγκεκριμένα, το ακίνητο κυριότητας ΤΑΙΠΕΔ, συνολικής επιφανείας 940 στρεμμάτων, έχει αξιοποιήσιμη -εμπορικά- έκταση περίπου 115 στρέμματα. Εντός του προς αξιοποίηση τμήματος βρίσκονται δύο ξενοδοχεία, και κοντά στο όριο της προς αξιοποίηση έκτασης βρίσκεται το υδροθεραπευτήριο.
Έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες δασικού και αρχαιολογικού χαρακτηρισμού.
Σύμφωνα με τη μελέτη Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης του Δημοσίου Ακινήτου (ΕΣΧΑΔΑ), η οποία έχει ολοκληρωθεί μετά και από συνεργασία με το ΥΠΠΟΑ, προβλέπεται η χρήση Τουρισμού - Αναψυχής, εστιασμένη στην αξιοποίηση θεραπευτικού τουρισμού - τουρισμού ευεξίας - ιστορικού τουρισμού.
Η μελέτη ΕΣΧΑΔΑ και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) εγκρίθηκαν, από το Κεντρικό Συμβούλιο Διοίκησης Δημόσιας Περιουσίας (ΚΣΔ), στις 9 Δεκεμβρίου 2021.
Η ΣΜΠΕ έχει υποβληθεί για διαβούλευση στην ΔΙΠΑ, στις 14 Ιανουαρίου 2022, η οποία έχει ολοκληρώσει τον έλεγχο πληρότητας. Η διαβούλευση θα ξεκινήσει εντός Απριλίου. Η ολοκλήρωσή της αναμένεται τέλος Ιουλίου του 2022.
Η έγκριση του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος από το ΚΣΔ προβλέπεται τον Σεπτέμβριο του 2022 και η έναρξη της διαγωνιστικής διαδικασίας τον Οκτώβριο/Νοέμβριο του 2022. Το pre-marketing έχει ήδη ξεκινήσει.
Μετά τις παραπάνω εξελίξεις, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κα Λίνα Μενδώνη, δήλωσε: “Βρισκόμαστε σε πλήρη, ιδιαίτερα δημιουργική συνεργασία, με το Υπουργείο Οικονομικών και τον δήμο Λαμιέων. Από τον περασμένο Δεκέμβριο που κάναμε τις πρώτες μας ανακοινώσεις σχετικά με την ανάδειξη και αξιοποίηση του αρχαιολογικού χώρου των Θερμοπυλών και των ιαματικών πηγών, συστηματοποιήσαμε και επιταχύναμε τις προσπάθειές μας, προκειμένου αυτό το ιδιαίτερα σημαντικό έργο για τη χώρα, να προχωρήσει με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και να εξασφαλιστεί ο προϋπολογισμός του. Οι Θερμοπύλες είναι ένας τόπος με υψηλό συμβολισμό προάσπισης ιδανικών και καθήκοντος. Είναι ένας αρχαιολογικός χώρος με διεθνή ακτινοβολία, τον οποίο οφείλουμε να αναδείξουμε, σύμφωνα με την ιδιαίτερη σημασία του για την εξέλιξη της ευρωπαϊκής ιστορίας. Η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου των Θερμοπυλών, παράλληλα με την αξιοποίηση των ιαματικών πηγών, προσφέρουν έναν μοναδικής ποιότητας και σημασίας αναπτυξιακό και πολιτιστικό πόρο για τη χώρα”.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας δήλωσε: “Το Υπουργείο Οικονομικών, σε πλήρη συντονισμό με το συναρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού και το ΤΑΙΠΕΔ, και σε συνεργασία με τον Δήμο Λαμιέων, επιταχύνει τις διαδικασίες που το αφορούν. Η απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Διοίκησης, η δρομολόγηση της διαγωνιστικής διαδικασίας από το ΤΑΙΠΕΔ και η αναζήτηση και εύρεση χρηματοδοτικών πόρων, από το Ταμείο Ανάκαμψης καθώς και άλλες πηγές, αποτελούν σημαντικά βήματα στην προσπάθεια. Αυτό αποδεικνύεται από το αποτέλεσμα που παράγεται την τελευταία περίοδο, πριν και μετά τις τελευταίες, κοινές ανακοινώσεις των Υπουργείων Οικονομικών και Πολιτισμού & Αθλητισμού, της 9ης Δεκεμβρίου 2021. Ανακοινώσεις τότε και σήμερα, που αναδεικνύουν τη σκληρή και συστηματική - κοινή – δουλειά που γίνεται και συνιστούν απόδειξη κοινωνικής λογοδοσίας. Θα επαναλάβω, όπως και πριν από 4 μήνες, ότι εργαζόμαστε, με ορθολογισμό και μεθοδικότητα, ώστε ο παγκόσμιας απήχησης αρχαιολογικός χώρος των Θερμοπυλών να αποκτήσει τη λάμψη που του αξίζει και ο όμορος πλουτοπαραγωγικός πόρος να αξιοποιηθεί τάχιστα, διευρύνοντας την παραγωγική βάση της περιοχής και της χώρας”.
