Στην πρώτη έκδοση του Παγκόσμιου Βαρόμετρου Τουρισμού του UNWTO για το 2022 αναφέρεται ότι τα αυξανόμενα ποσοστά εμβολιασμών, σε συνδυασμό με τη χαλάρωση των ταξιδιωτικών περιορισμών λόγω του αυξημένου διασυνοριακού συντονισμού και των πρωτοκόλλων, έχουν συμβάλει στην απελευθέρωση της περιορισμένης ζήτησης. Ο διεθνής τουρισμός ανέκαμψε κάπως κατά το β’ εξάμηνο του 2021, με τις διεθνείς αφίξεις να μειώνονται κατά 62% τόσο το γ’ όσο και το δ’ τρίμηνο, σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα. Σύμφωνα με περιορισμένα στοιχεία, οι διεθνείς αφίξεις τον Δεκέμβριο ήταν κατά 65% χαμηλότερες από τα επίπεδα του 2019. Ο πλήρης αντίκτυπος της παραλλαγής “Όμικρον” και η αύξηση των κρουσμάτων COVID-19 δεν έχει ακόμη φανεί.
Αργή και άνιση η ανάκαμψη
Ο ρυθμός ανάκαμψης παραμένει αργός και άνισος σε όλες τις περιοχές του κόσμου λόγω διαφορετικών βαθμών στους περιορισμούς κινητικότητας, των ποσοστών εμβολιασμού και της εμπιστοσύνης των ταξιδιωτών. Η Ευρώπη και η Αμερική κατέγραψαν τα καλύτερα αποτελέσματα το 2021 σε σύγκριση με το 2020 (+19% και +17% αντίστοιχα), αλλά εξακολουθούν να είναι και οι δύο 63% κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα.
Η Καραϊβική σημείωσε τις καλύτερες επιδόσεις (+63% πάνω από το 2020, αν και 37% κάτω από το 2019), με ορισμένους προορισμούς να πλησιάζουν ή και να ξεπερνούν τα επίπεδα πριν από την πανδημία. Η νότια μεσογειακή Ευρώπη (+57%) και η Κεντρική Αμερική (+54%) γνώρισαν επίσης σημαντική ανάκαμψη, αλλά παραμένουν 54% και 56% κάτω στα επίπεδα του 2019 αντίστοιχα. Η Βόρεια Αμερική (+17%) και η Κεντρική Ανατολική Ευρώπη (+18%) ανέβηκαν επίσης πάνω από τα επίπεδα του 2020.
Εν τω μεταξύ, η Αφρική σημείωσε αύξηση 12% στις αφίξεις το 2021 σε σύγκριση με το 2020, αν και εξακολουθεί να είναι 74% κάτω από το 2019. Στη Μέση Ανατολή οι αφίξεις μειώθηκαν 24% σε σύγκριση με το 2020 και 79% σε σχέση με το 2019. Στην Ασία και τον Ειρηνικό οι αφίξεις εξακολουθούν να 65% κάτω από τα επίπεδα του 2020 και 94% σε σύγκριση με τις τιμές πριν από την πανδημία, καθώς πολλοί προορισμοί παρέμειναν κλειστοί για τα μη απαραίτητα ταξίδια.
Αύξηση τουριστικών δαπανών
Η οικονομική συνεισφορά του τουρισμού το 2021 (μετρούμενη στο άμεσο ΑΕΠ του τουρισμού) εκτιμάται σε 1,9 τρισ. δολ., πάνω από τα 1,6 τρισ. δολ. το 2020, αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από την αξία των 3,5 τρισ. δολ. πριν από την πανδημία. Τα έσοδα από τις εξαγωγές από τον διεθνή τουρισμό θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 700 δισ. δολ. το 2021, μια μικρή βελτίωση σε σχέση με το 2020 λόγω των υψηλότερων δαπανών ανά ταξίδι - αλλά και πάλι λιγότερο από το μισό των 1,7 τρισ. δολ., που καταγράφηκε το 2019.
Οι μέσες εισπράξεις ανά άφιξη εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 1.500 δολ. το 2021, από 1.300 δολ. το 2020. Αυτό οφείλεται στη μεγάλη εξοικονόμηση και στη μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής, καθώς και στις υψηλότερες τιμές μεταφοράς και διαμονής. Η Γαλλία και το Βέλγιο ανέφεραν συγκριτικά μικρότερες μειώσεις στις τουριστικές δαπάνες με -37% και -28% αντίστοιχα το 2019. Η Σαουδική Αραβία (-27%) και το Κατάρ (-2%) σημείωσαν επίσης κάπως καλύτερα αποτελέσματα το 2021.
Προοπτικές για το 2022
Σύμφωνα με τα τελευταία προγνωστικά από την Ομάδα Εμπειρογνωμόνων του UNWTO, οι περισσότεροι επαγγελματίες του τουρισμού (61%) “βλέπουν” καλύτερες προοπτικές για το 2022. Ενώ το 58% αναμένει ανάκαμψη το 2022, κυρίως κατά τη διάρκεια του γ’ τριμήνου, ένα ποσοστό 42% “βλέπει” πιθανή ανάκαμψη μόνο το 2023. Η πλειοψηφία των ειδικών (64%) αναμένει πλέον ότι οι διεθνείς αφίξεις θα επιστρέψουν στα επίπεδα του 2019 μόνο το 2024 ή αργότερα - από 45% στην έρευνα του Σεπτεμβρίου.
Ο δείκτης εμπιστοσύνης του UNWTO (UNWTO Confidence Index) δείχνει ελαφρά πτώση το διάστημα Ιαν.-Απρ. 2022. Η ταχεία και πιο διαδεδομένη ανάπτυξη του εμβολιασμού, ακολουθούμενη από σημαντική άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών και ο μεγαλύτερος συντονισμός και οι σαφέστερες πληροφορίες για τα ταξιδιωτικά πρωτόκολλα, είναι οι κύριοι παράγοντες που εντοπίζουν οι ειδικοί για την αποτελεσματική ανάκαμψη του διεθνούς τουρισμού. Τα “σενάρια” του UNWTO δείχνουν ότι οι διεθνείς τουριστικές αφίξεις θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 30-78% σε σύγκριση με το 2021, ωστόσο, αυτό εξακολουθεί να είναι 50-63% κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα.
Η πρόσφατη αύξηση των κρουσμάτων COVID-19 και η μετάλλαξη “Όμικρον” πρόκειται να διαταράξουν την ανάκαμψη και να επηρεάσουν την εμπιστοσύνη των ταξιδιτών μέχρι τις αρχές του 2022, καθώς ορισμένες χώρες επαναφέρουν ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και περιορισμούς για ορισμένες αγορές. Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη του εμβολιασμού παραμένει άνιση και πολλοί προορισμοί εξακολουθούν να έχουν τα σύνορά τους εντελώς κλειστά, κυρίως στην Ασία και τον Ειρηνικό. Ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον θα μπορούσε να ασκήσει πρόσθετη πίεση στην αποτελεσματική ανάκαμψη του διεθνούς τουρισμού, με την άνοδο των τιμών του πετρελαίου, την αύξηση του πληθωρισμού, την πιθανή αύξηση των επιτοκίων, τους υψηλούς όγκους χρέους και τη συνεχιζόμενη διακοπή των αλυσίδων εφοδιασμού. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη ανάκαμψη του τουρισμού σε πολλές αγορές, κυρίως στην Ευρώπη και την Αμερική, σε συνδυασμό με την ευρεία ανάπτυξη των εμβολιασμών και τη σημαντική συντονισμένη άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών, θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και στην επιτάχυνση της ανάκαμψης του διεθνούς τουρισμού το 2022.
Ενώ ο διεθνής τουρισμός ανακάμπτει, ο εγχώριος τουρισμός συνεχίζει να οδηγεί την ανάκαμψη του κλάδου σε έναν αυξανόμενο αριθμό προορισμών, ιδιαίτερα σε αυτούς με μεγάλες εγχώριες αγορές. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο εσωτερικός τουρισμός και τα ταξίδια κοντά στο σπίτι, καθώς και οι υπαίθριες δραστηριότητες, τα φυσικά προϊόντα και ο αγροτικός τουρισμός είναι μεταξύ των σημαντικότερων ταξιδιωτικών τάσεων που θα συνεχίσουν να διαμορφώνουν τον τουρισμό το 2022.
