Ο αναπληρωτής υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Νεκτάριος Σαντορινιός, μιλώντας στο συνέδριο του Economist με θέμα: «Eastmed Infrastructure in thenext Decade: Is Greece on its way to becoming a major regional hub?» που πραγματοποιήθηκε στις 11 και 12 Απριλίου στο ξενοδοχείο Grand Hyatt στην Αθήνα, αναφέρθηκε στον εθνικό σχεδιασμό της κυβέρνησης για την ανάδειξη των λιμανιών, τα οποία αποτελούν τη ζωογόνο δύναμη των ελληνικών νησιών.
Ελλάδα, μια πολυνησιωτική χώρα με κέντρο το λιμάνι
«Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που βρίσκομαι εδώ σήμερα και καλούμαι να μιλήσω για ένα νευραλγικό ζήτημα, την ανάπτυξη των ελληνικών λιμένων. Η Ελλάδα, όπως όλοι γνωρίζουμε, είναι μια κατεξοχήν νησιωτική χώρα, με περίπου 15.000 χλμ. ακτογραμμή και περισσότερα από 100 κατοικημένα νησιά. Η χώρα μας είναι φορέας μιας αδιάλειπτης ναυτικής παράδοσης χιλιετιών, διαθέτει τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο παγκοσμίως ενώ κατέχει ηγετική θέση στη Διεθνή Ναυτιλία. Βασική προϋπόθεση για τη ναυτιλία, αλλά πρωτίστως για την εξασφάλιση της ποιότητας ζωής των νησιωτών, είναι το λιμάνι. Το λιμάνι, στην περίπτωσή μας, δεν είναι ακόμη μια υποδομή αλλά ζωογόνος δύναμη των νησιών, κέντρο δραστηριοτήτων και, στις περισσότερες περιπτώσεις, μοναδικό σημείο εξυπηρέτησης των νησιωτών. Ο πολυνησιωτικός χαρακτήρας της χώρας, φαινόμενο μοναδικό στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δημιουργεί ιδιαίτερες ανάγκες για επαρκείς και ποιοτικές συγκοινωνίες και εντείνει τον κοινωνικό χαρακτήρα της ακτοπλοΐας, με σκοπό την εξασφάλιση των προϋποθέσεων για ισότιμη οικονομική ανάπτυξη των νησιών, στοχεύοντας στην ενδυνάμωση της τοπικής επιχειρηματικότητας στο πλαίσιο της πολιτικής των ίσων ευκαιριών».
Αναπτυξιακά προγράμματα για τη χρηματοδότηση λιμενικών έργων
«Με άξονα τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων των νησιών έχουν εκπονηθεί και εξειδικεύονται δύο ειδικά αναπτυξιακά προγράμματα που αφορούν στο Βόρειο και Νότιο Αιγαίο, συνολικού ύψους πάνω από 100 εκατ. ευρώ, από τα οποία χρηματοδοτούνται λιμενικά έργα, έργα προστασίας του περιβάλλοντος, έργα υποδομών και νησιωτικής επιχειρηματικότητας. Ακόμη, στο πλαίσιο του Προγράμματος «Φιλόδημος ΙΙ», προϋπολογισμού 20 εκατ. ευρώ, δίνεται η δυνατότητα στα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία και Λιμενικά Γραφεία της χώρας να καταθέσουν τις προτάσεις τους και να χρηματοδοτηθούν. Τέλος, μέσω του ΠΔΕ του ΥΝΑΝΠ, σταθερά κάθε χρόνο διατίθεται μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού στη συντήρηση των λιμενικών υποδομών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 2018, 12,5 εκατ. ευρώ διατέθηκαν στη ΓΓΛΠΝΕ με τα οποία χρηματοδοτήθηκαν αιτηθέντα έργα λιμενικών υποδομών σε όλη την επικράτεια.
Κατά τη διάρκεια της θητείας της κυβέρνησης αυτής ολοκληρώθηκε η κατασκευή κρίσιμων υποδομών σε διεθνούς σημασίας λιμάνια. Ενδεικτικά θα αναφέρω την ολοκλήρωση του τμήματος 3Α του νέου εμπορικού λιμένα της Πάτρας, προϋπολογισμού 47 εκατ. ευρώ. Το 2017 ολοκληρώθηκαν τα έργα στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, προϋπολογισμού 20 εκατ. ευρώ που σημασιοδοτεί τον γεωστρατηγικό ρόλο της περιοχής. Ακόμη, με την παράδοση στην κυκλοφορία των κρίσιμων οδικών αξόνων της Ιωνίας και Ολυμπίας Οδού αλλά και με την επέκταση του σιδηρόδρομου από την Αθήνα μέχρι την Πάτρα, δημιουργείται μια συνολική αναβάθμιση με επίκεντρο τις λιμενικές υποδομές.
Τον Μάιο του 2017, ο πρωθυπουργός, κατά την ομιλία του σε συζήτηση στρογγυλής τράπεζας των αρχηγών 28 κρατών, δήλωσε ότι η πρωτοβουλία One Belt One Road της κυβέρνησης της Κίνας, μπορεί να αποτελέσει τον ζωντανό Δρόμο του Μεταξιού του 21ου αιώνα, με την Ελλάδα να έχει στρατηγικό ρόλο. Σε αυτό το πλαίσιο, οι λιμενικές υποδομές τις χώρας μας διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξή της σε διαμετακομιστικό κέντρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης».
Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών
«Το διεθνές και ευρωπαϊκό περιβάλλον αποδέχεται και στηρίζει τον εθνικό σχεδιασμό μας και την ανάδειξη των λιμανιών σε βασικό σημείο υλοποίησής του, γεγονός που έχει εκφραστεί τόσο από τον Πρόεδρο Γιουνκέρ όσο και από τις αρμόδιες Επιτρόπους, την Επίτροπο Bulc που μας τιμά σήμερα με την παρουσία της, και την Επίτροπο Cretu.
Σε πλήρη εναρμόνιση με τον σχεδιασμό αυτό, έχει ήδη ολοκληρωθεί το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών, το οποίο αναμένεται να συντελέσει καθοριστικά στον προσδιορισμό της μελλοντικής στρατηγικής στον τομέα των μεταφορών και στην υποστήριξη της ελληνικής οικονομίας. Το έργο αυτό, στο οποίο εντάσσονται οι ακτοπλοϊκές μεταφορές, τα λιμάνια, τα εμπορευματικά κέντρα, οι σιδηροδρομικές υποδομές, οι διεθνείς συνδέσεις, οι οδικές μεταφορές, έχει τελικό ορίζοντα το 2037 και διευκολύνει τον εντοπισμό των απαιτούμενων πολιτικών και επενδύσεων για την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος μεταφορών με στόχο την αειφόρο ανάπτυξη, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και της εδαφικής συνοχής της χώρας».
«Το Masterplan περιλαμβάνει μια σειρά έργων υποδομής, που αποσκοπούν στην εξυγίανση των λιμανιών και στη διασύνδεση λιμένων με το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο για την προώθηση αξιόπιστων και οικονομικά ανταγωνιστικών μεταφορών. Ακόμη, προβλέπεται η κατασκευή συνοδών εγκαταστάσεων εξυπηρέτησης επιβατών στη χερσαία ζώνη, αλλά και η δημιουργία των απαραίτητων υποδομών που απαιτούνται για την αντικατάσταση των καυσίμων των πλοίων με άλλα πιο φιλικά προς το περιβάλλον όπως το LNG ή ακόμη και τα βιοκαύσιμα, αλλά και την ηλεκτροφόρτιση, καθιστώντας τα λιμάνια σε βασικούς άξονες ενίσχυσης της Γαλάζιας Οικονομίας. Επιπλέον, προωθείται η ενίσχυση της κρουαζιέρας αλλά και η ανάδειξη λιμένων σε βασικά κέντρα logistics και καίρια σημεία της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Με τις υποδομές αποκτούμε, λοιπόν, μια στέρεα βάση για να αναπτύξουμε τις υπηρεσίες της εφοδιαστικής αλυσίδας. Όταν όμως κάνουμε λόγο για logistics, μιλάμε ουσιαστικά για μια αλυσίδα που συνδέει πολλούς τομείς της αγοράς και πολλούς φορείς, άρα μια αλυσίδα αξιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του ρόλου των λιμανιών σε αυτή τη διαδικασία είναι το λιμάνι του Πειραιά στη λειτουργία του Θριάσιου Εμπορευματικού Κέντρου, το οποίο αποτελεί το πρώτο ενιαίο κέντρο συνδυασμένων μεταφορών στη χώρα, με επαρκείς συνδέσεις με το σιδηροδρομικό δίκτυο και τους οδικούς άξονες».
Λιμάνια: Από διακομετακομιστικά κέντρα σε χώρους ανάπτυξης των νησιών
Είναι εμφανές λοιπόν ότι βιώνουμε μια μετάβαση με πολιτικό αντίκτυπο. Από το μοντέλο των διαμετακομιστικών κέντρων στο οποίο ενέπιπταν τα λιμάνια μας έως τώρα, παρατηρούμε τη μετατροπή τους σε χώρους ανάπτυξης και άνθισης δραστηριοτήτων που ενισχύουν την εθνική οικονομία.
Στο πνεύμα αυτό, ψηφίστηκε ήδη το νομοσχέδιο για τις υποπαραχωρήσεις σε 10 περιφερειακά λιμάνια της χώρας, γεγονός που αποτελεί εφαλτήριο ανάπτυξης για κομβικά λιμάνια που αποτελούν την αιχμή του δόρατος της λιμενικής βιομηχανίας και που έμεναν αναξιοποίητα έως σήμερα. Πολύ σύντομα, το μοντέλο αυτό θα επεκταθεί και στα υπόλοιπα λιμάνια της χώρας αφού θεωρούμε ότι συμπλέει με τα επιτυχημένα παραδείγματα λιμανιών παγκοσμίως.
Κλείνοντας, ελπίζω να κατέστησα σαφές ότι τα ελληνικά λιμάνια χαρακτηρίζονται από μια ιδιαίτερη δυναμική. Η κυβέρνηση αυτή, το κατάλαβε από πολύ νωρίς και δρα με γνώμονα την ανάδειξη και βέλτιστη αξιοποίηση των λιμανιών σε κέντρα εμπορίου, σε εξέχουσας σημασίας τοποθεσίες οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και διάρθρωσης της ζωής των κατοίκων που τα περιβάλλουν.
Η Ελλάδα αξιοποιεί επιτέλους τη σημαντική γεωστρατηγική της θέση ως κέντρο συνδυασμένων μεταφορών και τα λιμάνια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του ρόλου αυτού».
