Του Δημήτρη Δελεβέγκου
Από τον Ιούνιο του 2016, οπότε η κυβέρνηση υπέγραψε το μνημόνιο κατανόησης με τη Lamda Development για την αξιοποίηση του Ελληνικού, οι διαβεβαιώσεις κορυφαίων υπουργών για την άμεση υλοποίηση της επένδυσης, ύψους 8 δισ. ευρώ, περισσεύουν. Απόδειξη; Ότι από τότε εώς σήμερα, διάστημα 15 μηνών, η πρόοδος υλοποίησης του έργου είναι ανύπαρκτη. Και, παρά την απόπειρα διαχείρισης κρίσης από το Μαξίμου, που ξέσπασε μετά το φιάσκο της αναβολής της προγραμματισμένης για την περασμένη Τετάρτη συνεδρίασης του ΚΑΣ, δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι το έργο θα προχωρήσει.
Τον περασμένο Μάιο η επένδυση βρέθηκε αντιμέτωπη με την πιο σοβαρή κρίση αφότου η κυβέρνηση ολοκλήρωσε την κυβίστησή της και κατέληξε ότι θα προχωρήσει, κατ' εφαρμογή και της συμφωνίας με τους δανειστές. Τότε ο δασάρχης Πειραιά χαρακτήρισε ως δάσος τμήμα 37 στρεμμάτων της συνολικής έκτασης, απόφαση που, εάν δεν ανακληθεί, χτυπά το έργο στον "πυρήνα" του, καθώς εκεί θα αναπτυχθεί το ξενοδοχειακό συγκρότημα και το καζίνο.
Το μπλόκο της προέδρου του ΚΑΣ
Τη σκυτάλη από τον δασάρχη έλαβε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ), με πρόεδρο τη Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, που επιδιώκει την κήρυξη τμήματος της έκτασης ως αρχαιολογικού χώρου, επικαλούμενο τον Ν. 3028/02 για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, της οποίας την αποπομπή έχει ζητήσει ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, φαίνεται ότι έχει "ιστορία", την οποία έχει αφηγηθεί ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Θεόδωρος Πάγκαλος:
"[...] είχε προτάξει με επιτυχία τα στήθη της, αν τολμώ να είπω, στις προσπάθειες του πρώην πρωθυπουργού κ. Κ. Μητσοτάκη να χαρίσει στο Δημόσιο μέρος της αρχαιολογικής του συλλογής. Ενώ το περιβάλλον του πρώην πρωθυπουργού είχε βρει και τον κατάλληλο χώρο για τη δημιουργία αυτόνομου μουσείου (ένα τμήμα ερειπίων από την ενετική εποχή, που μπορούσε θαυμάσια να επισκευαστεί), η Μ.Β., εν ονόματι της πασοκαρίας και της αγέρωχης αντιμετώπισης των θεμάτων, εκδικούνταν τον "επάρατο” Μητσοτάκη εμποδίζοντάς τον να κάνει κτήμα του Δημοσίου έναν πολύτιμο, μεγάλης αξίας αρχαιολογικό θησαυρό", έχει σημειώσει ο πρώην υπουργός.
Η κυρία Βλαζάκη, που έγινε γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού το 2015, εξαργυρώνοντας, σύμφωνα με τον πρώην υπουργό, την αντιπολίτευση που ασκούσε ως συμπαθούσα τον ΣΥΡΙΖΑ, έχει στο ενεργητικό της αντίστοιχες πρωτοβουλίες. Άφησε δίχως γνωμοδότηση από το ΚΑΣ τα αρχαιολογικά ευρήματα στις Σκουριές, ύστερα από σερί αναβολών, επιχείρησε να αναπέμψει στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων το ζήτημα των διατηρητέων στο Ελληνικό και ζήτησε από την COSCO την υλοποποίηση μουσείου εναλίων αρχαιοτήτων στο Σιλό του Πειραιά, αφότου η διαδικασία της πώλησης ολοκληρώθηκε.
Πλέον, μετά τη στήριξη της επένδυσης από το Πολιτικό Συμβούλιο του ΣΥΡΙΖΑ, μένει να φανεί εάν η συνεδρίαση του ΚΑΣ την ερχόμενη Τρίτη θα καταλήξει στην κήρυξη ή όχι τμήματος της αρχαιολογικής έκτασης ως αρχαιολογικού χώρου. Ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς έχει σημειώσει ότι, εάν δεν οριοθετηθεί ως αρχαιολογικός χώρος το ακίνητο του πρώην διεθνούς αεροδρομίου στο Ελληνικό, τότε το ενδεχόμενο προσφυγής στο ΣτΕ για μη τήρηση του Ν. 3028/02 είναι ορατό.
Ως αποτέλεσμα, ακόμα και εάν την ερχόμενη Τρίτη εκτονωθεί η κρίση όσον αφορά τις αρχαιολογικές έρευνες, ουδείς εγγυάται ότι το έργο δεν θα βρεθεί αντιμέτωπο με νέα αντίστοιχη κρίση.
Ο λαβύρινθος του Δημοσίου
Το χειρότερο όλων, όμως, όλων είναι ότι η κυβέρνηση δεν διαθέτει σαφές σχέδιο για τη μεγαλύτερη αστική ανάπλαση των τελευταίων χρόνων.
Τον Ιούνιο του 2017 ο υπουργός Επικρατείας, Αλέκος Φλαμπουράρης, είχε ανακοινώσει ότι ξεκινά ο οδικός χάρτης μέχρι την έναρξη της κατασκευής, ενώ είχε εκφράσει τη δυσφορία του για τις πολύμηνες καθυστερήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να αποφευχθούν. Ωστόσο, μαίνεται ο πόλεμος του Δημοσίου εναντίον του Δημοσίου, με αποτέλεσμα οι επενδυτές να είναι ιδιαίτερα σκεπτικοί σχετικά με την τοποθέτησή τους στην Ελλάδα. Και αυτό, δεδομένου ότι:
- Παρότι το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους με γνωμοδότησή του αναφέρει ότι το ακίνητο από το 1929 "στερείται δασικής βλάστησης, έχοντας χαρακτηριστικά αγροτικής, χέρσας και χορτολιβαδικής έκτασης", ο δασάρχης Πειραιά, ως συναρμόδιος για το ζήτημα κρατικός λειτουργός, έχει διαφορετική άποψη.
- Το ΤΑΙΠΕΔ σύναψε μνημόνιο συναντίληψης και συνεργασίας με το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και την κρατική Ελληνικό Α.Ε., που προσδιορίζει τις ενέργειες που θα ακολουθηθούν αναφορικά με τις αρχαιολογικές ανασκαφές στην έκταση. Ωστόσο, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, που αποτελεί το επιστημονικό σωματείο του υπουργείου Πολιτισμού, εγκαλεί την υπουργό του, Λυδία Κονιόρδου, ότι υπέγραψε ένα κείμενο που παρακάμπτει τον αρχαιολογικό νόμο.
"Σε ποια χώρα του κόσμου οι αποφάσεις στις οποίες θα κατέληγαν όργανα ή φορείς της Πολιτείας θα αναιρούνταν από άλλα κρατικά όργανα;", αναρωτιούνται πηγές που παρακολουθούν το έργο.
Εκτός χρονοδιαγράμματος
Εκτός, όμως, από τα εμπόδια του ΚΑΣ και του δασαρχείου, τα οποία, έως έναν βαθμό, θα μπορούσαν δύσκολα να προβλεφθούν, η κυβέρνηση επιδεικνύει χαρακτηριστική καθυστέρηση ως προς την ολοκλήρωση των προαπαιτουμένων για να προχωρήσει η επένδυση και να εκταμιευθεί η πρώτη δόση, ύψους 300 εκατ. ευρώ, του τιμήματος, αξίας 915 εκατ. ευρώ.
Έτσι, δεν έχει προχωρήσει στην προκήρυξη του διεθνούς πλειοδοτικού διαγωνισμού για τη χορήγηση άδειας καζίνο και δεν έχουν μεταφερθεί οι υπηρεσίες και οι φορείς του Δημοσίου από την έκταση. Περιττό να αναφερθεί ότι η συσσωρευμένη καθυστέρηση, λόγω ΚΑΣ και δασαρχείου, θα συμπαρασύρει χρονικά προς τα πίσω την έγκριση νομιμότητας του προεδρικού διατάγματος (περιλαμβάνει τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων –ΣΜΠΕ– και το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης) από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
capital.gr
