Ήταν
ένα ή δύο τα πλοία που ναυάγησαν στην περιοχή των Αντικυθήρων; Ήταν ένα
τεράστιο πλοίο που μετέφερε σιτηρά για τη σίτιση κατοίκων της Ρώμης; Υπάρχουν
κι άλλα θαυμαστά έργα τέχνης ή προηγμένης τεχνολογίας αντικείμενα όπως ο
Μηχανισμός των Αντικυθήρων ακόμα κρυμμένα στον βυθό;
Η εξαιρετική
επιστημονική παρουσίαση των αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων από την πρόσφατη
ενάλια έρευνα στην περιοχή των Αντικυθήρων, που πραγματοποιήθηκε σήμερα στην
κατάμεστη από κόσμο Βιβλιοθήκη του «Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη» στο Πασαλιμάνι, μπορεί να μην απάντησε
στα παραπάνω. Έδωσε ωστόσο εξαιρετικές πληροφορίες ως προς τα ευρήματα που
εντοπίστηκαν, όπως το χάλκινο συμπαγές δόρυ με τη σαυρωτήρα του, μήκους 2,02 μ. , το οποίο επειδή
ακριβώς ήταν συμπαγές δεν μπορεί να ανήκε σε πολεμιστή επιβάτη του πλοίου, αλλά
σε άγαλμα, καθώς και το σχεδόν ακέραιο αγγείο (λάγηνος), που αποτελούσε μέρος
του φορτίου του πλοίου, τα οποία παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο κοινό. Τα
ευρήματα αυτά πλαισίωναν επίσης ένα τμήμα μαδεριού από το πέτσωμα του ναυαγίου
τωνΑντικυθήρων, το
οποίο είχε βρεθεί παλαιότερα.
Στην εκδήλωση
μίλησαν η Αγγελική
Σίμωση, προϊσταμένη της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων, η οποία έκανε κυρίως αναφορά στο ιστορικό των ερευνών από τις αρχές του
20ού αιώνα, ο Θεοτόκης Θεοδούλου, επιστημονικός υπεύθυνος της ανασκαφής από τη
διεύθυνση της Εφορείας, ο οποίος παρουσίασε ένα-ένα τα ευρήματα, κάνοντας
εύστοχες ερωτήσεις και δίνοντας κάποιες πιθανές απαντήσεις ως προς αυτά, καθώς
και ο Μπρένταν
Φόλεϊ, αρχαιολόγος,
διευθυντής ανασκαφής και ερευνητής του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woods Hole των ΗΠΑ, ο οποίος χαρακτήρισε το ναυάγιο ως τον «Τιτανικό της
Αρχαιότητας», τόσο εξαιτίας του μεγέθους του όσο κι επειδή έχει τραβήξει τόσο
πολύ την παγκόσμια προσοχή.
Την εκδήλωση
«άνοιξε» με χαιρετισμό του ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Κ. Τασούλας, ο οποίος μεταξύ άλλων χαρακτήρισε τη νέα έρευνα ως «μια από τις πιο
πετυχημένες δράσεις του υπουργείου, την οποία έχουμε σκοπό να βοηθήσουμε τα
επόμενα τουλάχιστον πέντε χρόνια».
Στο χρονικό των ερευνών του 1900-1901, «που κρύβει συγκλονιστικές στιγμές από τις άοκνες προσπάθειες του μικρού
τότε ελληνικού κράτους να ανελκύσει τον θησαυρό του ναυαγίου», τον οποίο
εντόπισαν και ανέλκυσαν Σύμιοι σφουγγαράδες, αλλά και στην πρώτη ανασκαφή που
πραγματοποιήθηκε στην περιοχή με τη συμβολή του Κουστό και του βαθυσκάφους του,
μίλησε μεταξύ άλλων η κ. Σίμωση, κάνοντας μια αναφορά στα εκπληκτικά ευρήματα
στην περιοχή του ναυαγίου: Στον Μηχανισμό και στον Έφηβο των Αντικυθήρων, στον ανδριάντα του
Φιλοσόφου, με τα χάλκινα τμήματα ποδιών, χεριών και ιματίου που του ανήκουν,
στα δύο χάλκινα αγαλματίδια, το ένα πάνω σε διπλή
βάση, καθώς, όπως πληροφόρησε στη δική του ομιλία ο κ.Θεοδούλου, έκρυβε μηχανισμό και
κουρντιστήρι για την περιστροφή του αγάλματος, τα 36 μαρμάρινα αγάλματα, πολλά
από τα οποία αποτελούν αντίγραφα γνωστών έργων της αρχαιότητας (όπως ο Ηρακλής
Φαρνέζε), αλλά και πολλά πρωτότυπα που αντικατοπτρίζουν την τέχνη του πρώτου
μισού του 1ου αι. π. Χ., τα μοναδικά γυάλινα αντικείμενα, τα υπέροχα χρυσά
ενώτια με τους έρωτες, τον θησαυρό αργυρών νομισμάτων, τους αμφορείς και σε
πολλά ακόμα.
Στην ακριβή
αποτύπωση του χώρου του ναυαγίου, που έγινε το 2014 και αφορά ένα τρισδιάστατο
μοντέλο πάνω στο οποίο τοποθετήθηκαν τα ως σήμερα ευρήματα, έκανε λόγο ο κ.
Θεοδούλου, που μίλησε μεταξύ άλλων και για το ίδιο το ναυάγιο, μια ρωμαϊκή
ολκάς, με πέτσωμα που φτάνει τα 10-11 εκατοστά , «ίσως ένα από τα πιο ισχυρά κελύφη
που έχουν διασωθεί από την αρχαιότητα», όπως τόνισε για το πλοίο, για το οποίο
έθεσε το εξής ερώτημα: «Πρόκειται για ένα τεράστιο σιταγωγό πλοίο ή ένα πλοίο
με ισχυρό σύστημα για τη μεταφορά λίθων».
Η απάντηση μένει
να δοθεί, όπως και αν το χάλκινο συμπαγές δόρυ, με τις δύο απολήξεις,
προέρχεται από χάλκινο ή λίθινο άγαλμα, εφόσον είναι γνωστό ότι και τα δεύτερα
είχαν χάλκινα επιπρόσθετα διακοσμητικά στοιχεία. «Μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί
στο δόρυ σημείο που να ένωνε με άλλο μέταλλο. Μήπως αυτό σημαίνει ότι ήταν από
λίθινο άγαλμα;», αναρωτήθηκε ο ομιλητής, ο οποίος αναφέρθηκε και σε ένα ακόμα,
φαινομενικά ασήμαντο, εύρημα, που όμως δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τη
ναυπηγική της εποχής: Ένα κομμάτι διπλωμένο μολύβι το οποίο, όπως είπε,
προέρχεται προφανώς από την επιμολύβδωση των υφάλων του σκάφους, που προσέδιδε
σταθερότητα στο πλοίο. «Η αρχαιολογία δεν βγάζει συμπεράσματα από τα
εντυπωσιακά ευρήματα αλλά από τα ελάχιστα», επεσήμανε. Τέλος, αναφέρθηκε και
στο φορτίο ειδών πολυτελείας που περιελάμβανε το πλοίο, όπως δείχνουν δύο
τμήματα από ένα ανάκλιντρο που βρέθηκαν στις πρόσφατες έρευνες, ευρήματα
σημαντικά και για έναν ακόμα λόγο: «Σύμφωνα με τον Πλίνιο, τέτοιες κλίνες κατασκεύαζαν εργαστήρια στη Δήλο. Ένας από τους προορισμούς από τον οποίο πιθανόν ξεκίνησε αυτό το πλοίο
ήταν η Δήλος, η οποία ούσα αφορολόγητη συγκέντρωνε υλικά και αγαθά από πολλά
μέρη και ξεκινούσαν από εκεί εμπορικές αποστολές για όλη τη Μεσόγειο»,
πληροφόρησε.
Πού βρίσκεται το
τέταρτο άλογο από το τέθριππο που εντοπίστηκε στον τόπο του ναυαγίου και από το
οποίο έχουν ανελκυστεί τα τρία από αυτά; «Χάθηκε κατά τη διάρκεια της ανέλκυσης. Πρέπει να πάμε σε βάθος
ως και 160 μ.
για να το βρούμε. Ευτυχώς έχουμε το exosuit», δήλωσε από την
πλευρά του ο κ. Φόλεϊ, μιλώντας για το εύρημα που αποσπάστηκε από τα σκοινιά
στις αρχές του 20ού αιώνα, αλλά και στο υποβρύχιο ρομπότ που μπορεί το
περασμένο φθινόπωρο να μην μπόρεσε να κάνει πολλά λόγω καιρού, ωστόσο στις
έρευνες του 2015, που θα ξεκινήσουν τον Μάιο, φαίνεται ότι θα έχει πολλές
ευκαιρίες δράσης. Ο ίδιος, όπως και οι υπόλοιποι ομιλητές, πιστεύουν ότι θα
βρεθούν ακόμα πολλά αντικείμενα και έργα τέχνης. "Ποιος ξέρει πόσοι άλλοι
θησαυροί υπάρχουν", αναρωτήθηκε ο κ. Φόλεϊ, κλείνοντας την ενδιαφέρουσα
ομιλία του.
Πηγή: ΑΠΕ, imerisia.gr
