Σύμφωνα με την τελευταία επισκόπηση των εξελίξεων από το , αν και τα στοιχεία αφίξεων στην χώρα παρουσιάζουν σημαντική αύξηση, για τα στοιχεία των εσόδων παρατηρείται σημαντική μείωση. Συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο οι αεροπορικές αφίξεις στα κυριότερα αεροδρόμια κατέγραψαν αύξηση 12,9% στα περιφερειακά αεροδρόμια και 14,3% στην Αθήνα, ενώ για το διάστημα Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου οι αντίστοιχες μεταβολές είναι +7,6% και +7,6%. Επίσης, οι οδικές αφίξεις κατέγραψαν αύξηση 14,4% έναντι του περυσινού Σεπτεμβρίου, περιορίζοντας τη συνολική μείωση στο -1,3% μέχρι τέλους Σεπτεμβρίου. Όμως, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (έως και τον Αύγουστο), οι εισπράξεις δείχνουν σημαντική υστέρηση: οι εκτιμήσεις του Αυγούστου δείχνουν αύξηση των αφίξεων κατά 1,8% και μείωση των εισπράξεων κατά 9,2%. Αντίστοιχα, για το τρέχον έτος έως και τον Αύγουστο τα στοιχεία της ΤτΕ δείχνουν αύξηση αφίξεων κατά 1,3% και μείωση εισπράξεων κατά 7,1%.
Αναμφισβήτητα, σημαντικό ρόλο στην μείωση των εσόδων παρά την αύξηση των αφίξεων φέτος έπαιξε η καθυστερημένη είσοδος της Ελλάδας στην τουριστική αγορά με προσφορές last minute. Οι προσφορές αυτές σε ένα περιβάλλον υπερφορολόγησης δημιουργούν ένα ζοφερό επιχειρηματικό περιβάλλον για πληθώρα τουριστικών επιχειρήσεων. Όμως, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται στο Στατιστικό Δελτίο υπάρχει και γενικευμένη μείωση της ΜΚΔ των επισκεπτών. Συγκεκριμένα, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία έως και τον Ιούλιο 2016, παρατηρείται γενικευμένη μείωση 3-4% σε όλους τους προορισμούς της Μεσογείου (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Κροατία, Κύπρος). Σε αντίθεση με την Ελλάδα, στις άλλες χώρες η αύξηση των αφίξεων ήταν σημαντικά μεγαλύτερη ώστε, παρά την μείωση της ΜΚΔ, να υπάρχει και αύξηση των εισπράξεων.
Αξιοσημείωτο είναι πάντως ότι σύμφωνα με την ΤτΕ, το σύνολο των επισκεπτών της χώρας, ξεπέρασε τον Αύγουστο για πρώτη φορά τα 5 εκατ., πλησιάζοντας το 50% του πληθυσμού της χώρας και αποτυπώνοντας την ελκυστικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.
Η ελκυστικότητα αυτή αποτυπώνεται:
Αναμφισβήτητα, σημαντικό ρόλο στην μείωση των εσόδων παρά την αύξηση των αφίξεων φέτος έπαιξε η καθυστερημένη είσοδος της Ελλάδας στην τουριστική αγορά με προσφορές last minute. Οι προσφορές αυτές σε ένα περιβάλλον υπερφορολόγησης δημιουργούν ένα ζοφερό επιχειρηματικό περιβάλλον για πληθώρα τουριστικών επιχειρήσεων. Όμως, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται στο Στατιστικό Δελτίο υπάρχει και γενικευμένη μείωση της ΜΚΔ των επισκεπτών. Συγκεκριμένα, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία έως και τον Ιούλιο 2016, παρατηρείται γενικευμένη μείωση 3-4% σε όλους τους προορισμούς της Μεσογείου (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Κροατία, Κύπρος). Σε αντίθεση με την Ελλάδα, στις άλλες χώρες η αύξηση των αφίξεων ήταν σημαντικά μεγαλύτερη ώστε, παρά την μείωση της ΜΚΔ, να υπάρχει και αύξηση των εισπράξεων.
Αξιοσημείωτο είναι πάντως ότι σύμφωνα με την ΤτΕ, το σύνολο των επισκεπτών της χώρας, ξεπέρασε τον Αύγουστο για πρώτη φορά τα 5 εκατ., πλησιάζοντας το 50% του πληθυσμού της χώρας και αποτυπώνοντας την ελκυστικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.
Η ελκυστικότητα αυτή αποτυπώνεται:
- αφενός στη δυνατότητα που έχει ο εισερχόμενος τουρισμός να καταγράψει 35 εκατ. αφίξεις και 20 δισ. ευρώ εισπράξεις στην επόμενη πενταετία υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι θα αρθούν τα φορολογικά αντικίνητρα στο τουριστικό επιχειρείν και δημιουργηθεί το κατάλληλο επενδυτικό περιβάλλον και περιβάλλον λειτουργίας των επιχειρήσεων,
- αφετέρου στο αυξημένο το επενδυτικό και επιχειρηματικό ενδιαφέρον για ξενοδοχειακές επενδύσεις, ειδικά στις υψηλές κατηγορίες, κυρίως στην Αθήνα αλλά και σε άλλους προορισμούς της χώρας.
Ευρύτερα, τα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας παρουσιάζουν περαιτέρω βελτίωση, σε τέτοιο βαθμό ώστε το ΔΝΤ να μεταβάλει την πρόβλεψή του για το 2016 από ύφεση σε στασιμότητα. Συγκεκριμένα, ο Προϋπολογισμός εκτελείται πολύ καλύτερα του αναμενομένου (αναμένεται πρωτογενές πλεόνασμα 1,8% έναντι στόχου 0,5%)1, τα έσοδα από ναυτιλία – που η δραματική μείωση τους το 2016 αποτέλεσε τον λόγο μείωσης του ΑΕΠ της χώρας – παρουσιάζουν αύξηση 19,2% το 2μηνο Ιουλίου – Αυγούστου και υπερκαλύπτουν την μείωση των τουριστικών εσόδων, η πορεία των εξαγωγών σε σταθερές τιμές είναι σταθερά ανοδική (+2,4% το 1ο 6μηνο και +7% τον Ιούλιο και Αύγουστο), η μεταποίηση αυξήθηκε κατά 6,2% τον Ιούλιο - Αύγουστο και κατά 4,8% από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο και οι λιανικές πωλήσεις τον Ιούλιο αυξήθηκαν κατά 9,7% ενώ το ΙΟΒΕ κατέγραψε βελτίωση του Δείκτη Οικονομικού Κλίματος που οφείλεται κυρίως στην βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Επίσης, οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις το α’ 8μηνο ανήλθαν σε 1,37 δισ. και αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω με τις ιδιωτικοποιήσεις που είναι σε εξέλιξη.
Τέλος, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ, η αύξηση της απασχόλησης (+245.605 θέσεις εργασίας) το α’ 9μηνο αποτελεί την υψηλότερη καταγεγραμμένη επίδοση από το 2001 για το διάστημα αυτό. Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ότι το δημοσιονομικό πακέτο των 5,4 δισ. ευρώ που επιβλήθηκε, και το οποίο επιβάρυνε σημαντικά την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων αλλά και το διαθέσιμο εισόδημα του μέσου και ανώτερου στελεχιακού δυναμικού και των ελευθέρων επαγγελματιών, κατά πάσα πιθανότητα ήταν όχι μόνο περιττό από δημοσιονομικής πλευράς αλλά και επιζήμιο από πλευράς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και διατήρησης του στελεχιακού δυναμικού της.
Συμπερασματικά, διαφαίνεται ότι σε μια χρονιά η οποία θα μπορούσε να συμβάλλει στην σταθερά ανοδική πορεία του τουρισμού από το 2013, η καθυστερημένη είσοδος της Ελλάδας στην τουριστική αγορά το πρώτο 6μηνο του έτους, σε μεγάλο βαθμό λόγω του προσφυγικού / μεταναστευτικού θέματος, οδήγησε σε μείωση των εισπράξεων, ενώ η άσκοπη επιβολή πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων επιβάρυνε σημαντικά τη λειτουργία των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των τουριστικών, και των μεσαίων και υψηλότερων εισοδηματικών τάξεων. Παρ’όλα αυτά, είναι πλέον σαφής ο δυναμισμός του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, όχι ως παράγοντα ευκαιριακής συνδρομής στο ΑΕΠ της χώρας αλλά ως βασικού πυλώνα της ελληνικής οικονομίας. Η άρση των φορολογικών αντικινήτρων και η άρση της οικονομικής και επιχειρηματικής ανασφάλειας θα δώσουν μεγάλη ώθηση στον δυναμισμό αυτό με σημαντικά οφέλη για το σύνολο της οικονομίας και για την απασχόληση.
Σε ανακοίνωσή του ο ΣΕΤΕ επισημαίνει: “Τις τελευταίες ημέρες, σε συνέχεια της δημοσίευσης από την Τράπεζα της Ελλάδος των στοιχείων ταξιδιωτικών αφίξεων και εσόδων Αυγούστου και των ανακοινώσεων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, υπήρξε σειρά δημοσιευμάτων, τα οποία αποδίδουν τα μειωμένα ταξιδιωτικά έσοδα – παρά τις αυξημένες αφίξεις – στη φοροδιαφυγή.
Όσον αφορά στις ανακοινώσεις της Γ.Γ.Δ.Ε., είναι θετικό το γεγονός πως έχουν ξεκινήσει διαδικασίες συστηματικών ελέγχων. Πάγια θέση του ΣΕΤΕ αποτελεί η υποστήριξη κάθε ουσιαστικής ενέργειας (της Πολιτείας) προς την κατεύθυνση της πάταξης της φοροδιαφυγής. Εφιστούμε όμως την προσοχή, σε όλους όσοι βιάζονται να εξάγουν συμπεράσματα, στο γεγονός ότι η Γ.Γ.Δ.Ε. παρουσίασε ενδεικτικά ευρήματα που συνέλεξε με τη νέα μεθοδολογία, στα οποία περιλαμβάνονται ως “παραδείγματα” κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις. Τα συνολικά αποτελέσματα θα καταγραφούν με την ολοκλήρωση της έρευνας. Ανακοινώσεις τέτοιου είδους, συχνά αποπροσανατολίζουν από το γεγονός ότι ο τουρισμός αποτελεί τη στιγμή αυτή ίσως τον μοναδικό αναπτυξιακό βραχίονα της ελληνικής οικονομίας, συμβάλλοντας αποτελεσματικά στον εθνικό στόχο ανάταξής της. Ενίοτε δε, παρερμηνεύονται κατά το δοκούν, ή/και δίνουν τροφή για άστοχες αναλύσεις και ερασιτεχνικές ερμηνείες. Εν τέλει, βάζουν στο ‘στόχαστρο’ το σύνολο του τομέα, ο οποίος υποστηρίζει αταλάντευτα τα έσοδα του κράτους και τις τοπικές οικονομίες, τα χρόνια της πρωτοφανούς σε εύρος και διάρκεια κρίσης.
Παράλληλα, πρέπει να γίνει, για ακόμα μια φορά, σαφές και κατανοητό το γεγονός ότι η Έρευνα Συνόρων της ΤτΕ, ακολουθώντας την πρακτική και άλλων Κεντρικών Τραπεζών, καταγράφει, κατά δήλωση του ερωτηθέντος τουρίστα, το συνολικό ποσό που εκείνος δαπάνησε για το ταξίδι του στην χώρα μας. Το ποσό αυτό συμπεριλαμβάνει όλα τα έξοδα που πραγματοποίησε πριν και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του. Είναι σοβαρό λάθος, επομένως, να συνδέεται η έρευνα (δαπάνης) της ΤτΕ με συνειρμούς σχετικά με την ‘φοροαποφυγή’ των τουριστικών επιχειρήσεων και ειδικά αν και όταν χρησιμοποιείται για τη δημιουργία εντυπώσεων.
Επιπλέον, όπως αναφέρεται στο εξειδικευμένο Στατιστικό Δελτίο του SETE Intelligence που κυκλοφόρησε σήμερα, η μείωση της Μέσης κατά Κεφαλήν Δαπάνης αποτελεί διεθνές φαινόμενο. Ακόμα, σύμφωνα με τα Δελτία Εκτέλεσης του Προϋπολογισμού, παρά την μείωση των τουριστικών εσόδων, τα έσοδα από τον ΦΠΑ τους μήνες τουριστικής αιχμής Ιούλιο – Σεπτέμβριο είναι σαφώς αυξημένα όχι μόνο σε σχέση με πέρυσι αλλά και σε σχέση με τον προϋπολογισμό, κάτι που προφανώς δεν συνάδει με τις απόψεις περί αυξημένης φοροδιαφυγής από τις τουριστικές δραστηριότητες.
Η υπερφορολόγηση παραμένει πραγματικό πρόβλημα για τον τομέα, που υποσκάπτει τη βιωσιμότητα και μειώνει την ανταγωνιστικότητα του”.
1 Αξίζει να σημειωθεί ότι -για πρώτη φορά- δημοσιοποιήθηκαν στοιχεία οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες για επιστροφές φόρων ή για απονομή συντάξεων που δεν έχουν ακόμα λογιστικοποιηθεί (δηλαδή δεν περιλαμβάνονται στα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού) λόγω του ότι είναι σε εξέλιξη οι διαδικασίες ελέγχου. Σύμφωνα με την Κομισιόν το συνολικό ποσό των κονδυλίων αυτών ανήλθε τον Σεπτέμβριο σε 3 δισ. ευρώ, έναντι 3,2 δισ. ευρώ τον Αύγουστο.
Τέλος, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ, η αύξηση της απασχόλησης (+245.605 θέσεις εργασίας) το α’ 9μηνο αποτελεί την υψηλότερη καταγεγραμμένη επίδοση από το 2001 για το διάστημα αυτό. Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ότι το δημοσιονομικό πακέτο των 5,4 δισ. ευρώ που επιβλήθηκε, και το οποίο επιβάρυνε σημαντικά την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων αλλά και το διαθέσιμο εισόδημα του μέσου και ανώτερου στελεχιακού δυναμικού και των ελευθέρων επαγγελματιών, κατά πάσα πιθανότητα ήταν όχι μόνο περιττό από δημοσιονομικής πλευράς αλλά και επιζήμιο από πλευράς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και διατήρησης του στελεχιακού δυναμικού της.
Συμπερασματικά, διαφαίνεται ότι σε μια χρονιά η οποία θα μπορούσε να συμβάλλει στην σταθερά ανοδική πορεία του τουρισμού από το 2013, η καθυστερημένη είσοδος της Ελλάδας στην τουριστική αγορά το πρώτο 6μηνο του έτους, σε μεγάλο βαθμό λόγω του προσφυγικού / μεταναστευτικού θέματος, οδήγησε σε μείωση των εισπράξεων, ενώ η άσκοπη επιβολή πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων επιβάρυνε σημαντικά τη λειτουργία των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των τουριστικών, και των μεσαίων και υψηλότερων εισοδηματικών τάξεων. Παρ’όλα αυτά, είναι πλέον σαφής ο δυναμισμός του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, όχι ως παράγοντα ευκαιριακής συνδρομής στο ΑΕΠ της χώρας αλλά ως βασικού πυλώνα της ελληνικής οικονομίας. Η άρση των φορολογικών αντικινήτρων και η άρση της οικονομικής και επιχειρηματικής ανασφάλειας θα δώσουν μεγάλη ώθηση στον δυναμισμό αυτό με σημαντικά οφέλη για το σύνολο της οικονομίας και για την απασχόληση.
Σε ανακοίνωσή του ο ΣΕΤΕ επισημαίνει: “Τις τελευταίες ημέρες, σε συνέχεια της δημοσίευσης από την Τράπεζα της Ελλάδος των στοιχείων ταξιδιωτικών αφίξεων και εσόδων Αυγούστου και των ανακοινώσεων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, υπήρξε σειρά δημοσιευμάτων, τα οποία αποδίδουν τα μειωμένα ταξιδιωτικά έσοδα – παρά τις αυξημένες αφίξεις – στη φοροδιαφυγή.
Όσον αφορά στις ανακοινώσεις της Γ.Γ.Δ.Ε., είναι θετικό το γεγονός πως έχουν ξεκινήσει διαδικασίες συστηματικών ελέγχων. Πάγια θέση του ΣΕΤΕ αποτελεί η υποστήριξη κάθε ουσιαστικής ενέργειας (της Πολιτείας) προς την κατεύθυνση της πάταξης της φοροδιαφυγής. Εφιστούμε όμως την προσοχή, σε όλους όσοι βιάζονται να εξάγουν συμπεράσματα, στο γεγονός ότι η Γ.Γ.Δ.Ε. παρουσίασε ενδεικτικά ευρήματα που συνέλεξε με τη νέα μεθοδολογία, στα οποία περιλαμβάνονται ως “παραδείγματα” κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις. Τα συνολικά αποτελέσματα θα καταγραφούν με την ολοκλήρωση της έρευνας. Ανακοινώσεις τέτοιου είδους, συχνά αποπροσανατολίζουν από το γεγονός ότι ο τουρισμός αποτελεί τη στιγμή αυτή ίσως τον μοναδικό αναπτυξιακό βραχίονα της ελληνικής οικονομίας, συμβάλλοντας αποτελεσματικά στον εθνικό στόχο ανάταξής της. Ενίοτε δε, παρερμηνεύονται κατά το δοκούν, ή/και δίνουν τροφή για άστοχες αναλύσεις και ερασιτεχνικές ερμηνείες. Εν τέλει, βάζουν στο ‘στόχαστρο’ το σύνολο του τομέα, ο οποίος υποστηρίζει αταλάντευτα τα έσοδα του κράτους και τις τοπικές οικονομίες, τα χρόνια της πρωτοφανούς σε εύρος και διάρκεια κρίσης.
Παράλληλα, πρέπει να γίνει, για ακόμα μια φορά, σαφές και κατανοητό το γεγονός ότι η Έρευνα Συνόρων της ΤτΕ, ακολουθώντας την πρακτική και άλλων Κεντρικών Τραπεζών, καταγράφει, κατά δήλωση του ερωτηθέντος τουρίστα, το συνολικό ποσό που εκείνος δαπάνησε για το ταξίδι του στην χώρα μας. Το ποσό αυτό συμπεριλαμβάνει όλα τα έξοδα που πραγματοποίησε πριν και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του. Είναι σοβαρό λάθος, επομένως, να συνδέεται η έρευνα (δαπάνης) της ΤτΕ με συνειρμούς σχετικά με την ‘φοροαποφυγή’ των τουριστικών επιχειρήσεων και ειδικά αν και όταν χρησιμοποιείται για τη δημιουργία εντυπώσεων.
Επιπλέον, όπως αναφέρεται στο εξειδικευμένο Στατιστικό Δελτίο του SETE Intelligence που κυκλοφόρησε σήμερα, η μείωση της Μέσης κατά Κεφαλήν Δαπάνης αποτελεί διεθνές φαινόμενο. Ακόμα, σύμφωνα με τα Δελτία Εκτέλεσης του Προϋπολογισμού, παρά την μείωση των τουριστικών εσόδων, τα έσοδα από τον ΦΠΑ τους μήνες τουριστικής αιχμής Ιούλιο – Σεπτέμβριο είναι σαφώς αυξημένα όχι μόνο σε σχέση με πέρυσι αλλά και σε σχέση με τον προϋπολογισμό, κάτι που προφανώς δεν συνάδει με τις απόψεις περί αυξημένης φοροδιαφυγής από τις τουριστικές δραστηριότητες.
Η υπερφορολόγηση παραμένει πραγματικό πρόβλημα για τον τομέα, που υποσκάπτει τη βιωσιμότητα και μειώνει την ανταγωνιστικότητα του”.
1 Αξίζει να σημειωθεί ότι -για πρώτη φορά- δημοσιοποιήθηκαν στοιχεία οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες για επιστροφές φόρων ή για απονομή συντάξεων που δεν έχουν ακόμα λογιστικοποιηθεί (δηλαδή δεν περιλαμβάνονται στα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού) λόγω του ότι είναι σε εξέλιξη οι διαδικασίες ελέγχου. Σύμφωνα με την Κομισιόν το συνολικό ποσό των κονδυλίων αυτών ανήλθε τον Σεπτέμβριο σε 3 δισ. ευρώ, έναντι 3,2 δισ. ευρώ τον Αύγουστο.
