Το Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού (ΠΒΤ), ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα, χρηματοδοτούμενο στο πλαίσιο του Προγράμματος Προβολής της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στην κατεύθυνση ενημέρωσης των τοπικών κοινωνιών του αρχιπελάγους. Στόχος είναι η συντεταγμένη καταγραφή και αξιολόγηση του τουρισμού στο προαναφερόμενο νησιωτικό σύμπλεγμα, ενώ το συνολικό εγχείρημα που υλοποιείται υπό την επιστημονική επίβλεψη του Πανεπιστημίου Αιγαίου, τελεί υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού.
Στην κατεύθυνση αυτή, οργανώθηκαν σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές μια σειρά παρουσιάσεων σε επιμέρους νησιά του Ν. Αιγαίου: 3/6 στη Πάρο, 4/6 στην Αντίπαρο, 5/6 στην Ιο και 7/6 στη Μήλο. Στις συναντήσεις αναλύθηκε η Έκθεση για το κάθε νησί από τον διευθυντή του Παρατηρητηρίου, αναπλ. καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ. Γ. Σπιλάνη, σε συνεργασία με τον συντονιστή του Έργου δρ. Άγγελο Φ. Βλάχο, ενώ παρευρέθηκαν οι τοπικοί φορείς, τουριστικοί επιχειρηματίες και άλλοι ενδιαφερόμενοι.
Η παρουσίαση περιλάμβανε τόσο τα γενικά στοιχεία του έργου που αφορά ολόκληρη τη Περιφέρεια του Ν. Αιγαίου, όσο και τα ειδικά στοιχεία που αφορούν την κατάσταση του κάθε προορισμού ξεχωριστά και αφορούσαν στην τουριστική προσφορά, την τουριστική ζήτηση, τα ζητήματα αναφορικά με την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών, τα προβλήματα λειτουργίας των χώρων επίσκεψης των τουριστών (μουσεία, συλλογές, εκκλησίες, προστατευόμενες περιοχές, οικιστικά σύνολα, μονάδες παραγωγής τοπικών προϊόντων κ.λπ.), την ανύπαρκτη τουριστική πολιτική (με βάση τις προδιαγραφές του ΠΟΤ αναφορικά με το βιώσιμο τουρισμό), την ελλιπή και μη-στοχευμένη τουριστική προβολή, την περιστασιακή και ατελή ενημέρωση των επισκεπτών. Επιπρόσθετα, παρουσιάστηκαν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των νησιών που αφορούν το φυσικό περιβάλλον, τα μονοπάτια, την ιστορία, αλλά και τους μύθους που συνδέονται με το κάθε νησί, που εκτός εξαιρέσεων παραμένουν αναξιοποίητα.
Σε όλες τις συναντήσεις αναδείχτηκε ως κύρια παράμετρος για τη βελτίωση της ανάλυσης είναι η εμπλοκή των τοπικών αρχών, αλλά και των επαγγελματιών, έτσι ώστε να συλλέγονται στοιχεία:
από τους τουρίστες (με διακίνηση ερωτηματολογίων από τις επιχειρήσεις των καταλυμάτων πριν από την αναχώρηση τους ώστε να γνωρίζουμε τη συμπεριφορά τους στον προορισμό, τη διάρκεια παραμονής τους, τη δαπάνη τους αλλά και τον βαθμό ικανοποίησης τους)
από τις τουριστικές επιχειρήσεις με τις καταγραφή θεμάτων που σχετίζονται με τη πληρότητα των μονάδων, τα έσοδα, την απασχόληση, την κατανάλωση πόρων και τη παραγωγή αποβλήτων
από τις πύλες εισόδου στα νησιά (λιμάνια και αεροδρόμια) ώστε να γίνονται έγκαιρα εκτιμήσεις για την εξέλιξη της τουριστικής περιόδου.
Σημειώνεται πως το Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού Αιγαίου, αποτελεί την πρώτη σχετική προσπάθεια σε ευρωπαϊκή κλίμακα, στοχεύοντας παράλληλα στην ανάδειξη πρότυπων διαδικασιών για αντίστοιχα εγχειρήματα στην επικράτεια.
