Κωστής Μουσουρούλης: Ρυθμίσεις και μετά η αξιοποίηση των λιμανιών

Στο σχέδιο για την αξιοποίηση και τη στρατηγική ανάπτυξης των λιμανιών αναφέρθηκε ο Κωστής Μουσουρούλης σε συνέντευξη Τύπου. Για τις εργασιακές σχέσεις στα λιμάνια είπε ότι θα επιδιωχθεί μέσα από το κάθε επενδυτικό σχέδιο και την επιλογή του τελικού αναδόχου επενδυτή, η διασφάλιση θέσεων εργασίας ενώ πρόσθεσε ότι υπάρχουν πολλά μοντέλα ιδιωτικοποιήσεων με ιδιαίτερες παραμέτρους, οι οποίες εμφανίζονται στην πρόσκληση και ολοκληρώνονται στο πλαίσιο της τελικής διαπραγμάτευσης.

Αναφερόμενος στις εμπορικές δραστηριότητες, ο υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου είπε ότι δεν πρόκειται να υπάρξει εμπορικό ενδιαφέρον σε όλα τα λιμάνια ενώ έκανε λόγο για διαχωρισμό αρμοδιοτήτων (διοικητικές και εμπορικές) μέσα σε κάθε λιμάνι ακόμη και αν ο ίδιος φορέας θα έχει την ευθύνη και των δύο κατηγοριών. Η διάκριση αυτή, πρόσθεσε, θα υπάρχει και στις χρεώσεις και στον τρόπο διαχείρισης αλλά και στις αρμοδιότητες του κράτους.

Ο υποπυργός τονισε ότι “Το πλεονέκτημά μας στη θάλασσα είναι πανίσχυρο τόσο

για μεταφορές, όσο και για τουρισμό αλλά, δυστυχώς, δεν το αξιοποιούμε: Είναι

η ναυτική μας παράδοση, η γεωγραφική θέση, ο νησιωτικός μας πλούτος

και το εκτεταμένο δίκτυο λιμανιών. Μην ξεχνάμε ότι το 80% του παγκοσμίου

εμπορίου διεξάγεται δια θαλάσσης και ότι η ελληνόκτητη ναυτιλία είναι

κυρίαρχη δύναμη στον κόσμο και σε αριθμό πλοίων και σε χωρητικότητα.

Άρα οφείλουμε να αξιοποιήσουμε τις δυνάμεις μας. Οι λιμένες είναι δύναμη.

Είναι «οχήματα ανάπτυξης» για την εθνική και τις τοπικές

οικονομίες, ανεξαρτήτως Μνημονίων”.

Ο υπουργός αναφέρθηκε στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο για τις θαλάσσιες μεταφορές

με βάση το οποίο η Κυβέρνηση και τα ελληνικά λιμάνια αναλαμβάνουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις. Και ενδεικτικά ανέφερε δέκα από αυτές:

1. Διασύνδεση όλων των Ευρωπαϊκών πολιτικών μεταξύ τους,

μεταφορές, περιβάλλον, τουρισμός, χωροταξία, ενέργεια, έρευνα κλπ

για να επιτευχθούν συνέργιες προς όφελος της ανάπτυξης. Πρόκειται για

την «Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική», στην οποία, πρόσφατα, τα 27

Κράτη-Μέλη, με τη «Διακήρυξη της Λεμεσού» επί Κυπριακής Προεδρίας της

Ε.Ε., δώσαμε σαφέστερη αναπτυξιακή κατεύθυνση, το δε Υπουργείο

Ναυτιλίας ανέλαβε πρωτοβουλία διαβούλευσης και συντονισμού μέσω

Ειδικής Διυπουργικής Ομάδας.

2. Εκπόνηση Στρατηγικής για ενίσχυση της αποδοτικότητας των

υπηρεσιών θαλάσσιων μεταφορών έως το 2018.

3. Προώθηση των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων για τον

περιορισμό της συμφόρησης στις χερσαίες μεταφορές.

4. Δημιουργία ενιαίας αγοράς για αποτελεσματικές και αξιόπιστες λιμενικές

υπηρεσίες.

5. Διαφάνεια κατά τη δημόσια χρηματοδότηση των λιμένων και την επιλογή

φορέων εκμετάλλευσης, για να εξασφαλισθεί η ισότιμη πρόσβαση όλων

στην αγορά αυτή. Να σημειώσω ότι λιμάνια ανάλογα με το ετήσιο κύκλο

εργασιών τους έχουν υποχρέωση να τηρούν χωριστούς λογαριασμούς μεταξύ

των δραστηριοτήτων τους.

6. Απλούστευση διοικητικών διαδικασιών κατά την είσοδο και έξοδο πλοίων

προς και από τα ευρωπαϊκά λιμάνια. Οι λιμενικές αρχές ήδη από το 2013 θα

πρέπει να απλουστεύσουν τις διαδικασίες πχ μειώνοντας την

επανάληψη διαβίβασης στοιχείων σε διαφορετικές διοικητικές αρχές, ενώ

έως το 2015 πρέπει να δημιουργήσουν σε κάθε λιμάνι, Ενιαίες Διοικητικές

Θυρίδες («single window»).

7. Προώθηση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των πληροφοριακών συστημάτων

των ναυτιλιακών εταιριών, των εταιριών εφοδιαστικής αλυσίδας και των

λιμενικών αρχών, για τη μείωση διοικητικού κόστους.

8. Ανταλλαγή πληροφοριών για αποτελεσματικότερη θαλάσσια επιτήρηση.

9. Διερεύνηση ατυχημάτων από ανεξάρτητους οργανισμούς οι οποίοι

θα προσδιορίζουν τα αίτια και θα δημοσιοποιούν τα αποτελέσματα. Στο

πλαίσιο αυτό συγκροτήθηκε η «Ελληνική Υπηρεσία Διερεύνησης

Ναυτικών Ατυχημάτων και Συμβάντων».

10. Κατάρτιση Σχεδίων Ασφάλειας Λιμένα και μελέτες αξιολόγησής τους.

Τριανταεπτά ελληνικά λιμάνια είναι υπόχρεα.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στο στρατηγικό σχέδιο για τα ελληνικά λιμάνια.

Η υφιστάμενη κατάσταση: διαθέτουμε εκατοντάδες δημόσια και

λίγα ιδιωτικά λιμάνια, διαφορετικού μεγέθους και σημασίας, μεγάλης

χωροταξικής διασποράς και ποικιλίας χρήσεων από τα οποία διακινείται πάνω

από το 85% των εξωτερικών εμπορευματικών μας συναλλαγών. Αρμόδιοι είναι

πάνω από 100 δημόσιοι φορείς διαχείρισης που έχουν, μέσω παραχώρησης

από το δημόσιο, το δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης των Λιμενικών Ζωνών.

Οι φορείς αυτοί, ασκούν τη διοίκηση και τη διαχείριση των λιμανιών, ενώ

παρέχουντο σύνολο των λιμενικών υπηρεσιών, με ελάχιστες εξαιρέσεις

(παραχώρηση τερματικού σταθμού εμπορευματοκιβωτίων στον Πειραιά).

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα ελληνικά λιμάνια παρουσιάζουν

τρία βασικά προβλήματα: περιορισμένο εξοπλισμό και δαπάνες για έργα υποδομής,

μη ικανοποιητικές συνδέσεις με τα δίκτυα μεταφορών και διοικητικές ή/και

λειτουργικές ανεπάρκειες. Η παρατήρηση αυτή επιβεβαιώνεται από την εν γένει

χαμηλή αποδοτικότητα των φορέων διαχείρισης, τις πολλές εμπλεκόμενες

υπηρεσίες, την πολυπλοκότητα των διαδικασιών και την έλλειψη σαφούς

κανονιστικού και ρυθμιστικού πλαισίου.

Η νέα πενταετής εθνική στρατηγική αποσκοπεί στην ένταξη των λιμανιών μας

στο συνολικό δίκτυο μεταφορών, συμβαδίζει με τις προτεραιότητες και τις αρχές

των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών και διασφαλίζει την εδαφική συνέχεια

της χώρας καθώς και την ανάπτυξη και την απασχόληση σε εθνικό, περιφερειακό

και τοπικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε Λιμάνι θα πρέπει εφεξής να αναπτύξει

τη δική του «ταυτότητα» μέσα από ένα τεκμηριωμένο και ρεαλιστικό

«Αναπτυξιακό Σχέδιο», συμβατό με το Κοινοτικό θεσμικό πλαίσιο και το

επικείμενο πρόγραμμα παραχωρήσεων του ΤΑΙΠΕΔ. Το σχέδιο αυτό αποτελείται

από το Στρατηγικό και Επιχειρηματικό Σχέδιο και το Γενικό Προγραμματικό

Σχέδιο (MasterPlan).

Η εθνική στρατηγική αποτελεί την ασφαλιστική δικλείδα για την

απαραίτητη διασύνδεση του λιμενικού μας συστήματος με τα

υπόλοιπα μεταφορικά δίκτυα, καθώς, αυτοτελώς, κανένα μεταφορικό μέσο,

ούτε το σύστημα λιμένων, δεν μπορεί να αποδώσει το μέγιστο του δυναμικού του

προς όφελος της εθνικής οικονομίας.

Για το θέμα διακυβέρνησης του λιμενικού συστήματος, είπε ότι για να

αυξηθεί η συμμετοχή των λιμανιών στο διεθνές διαμετακομιστικό εμπόριο,

χρειάζονται επενδύσεις και εισαγωγή τεχνογνωσίας. Μόνον έτσι τα λιμάνια

μας θα μπορέσουν να προσφέρουν υψηλής ποιότητας λιμενικές υπηρεσίες σε

χαμηλές τιμές. Το στόχο αυτό μπορούν να τον επιτύχουν

διαχωρίζοντας αποτελεσματικά τις διοικητικές αρμοδιότητες και τις αρμοδιότητες

του Δημοσίου (port administration), από τις εμπορικές δραστηριότητες

και τις δραστηριότητες παροχής λιμενικών υπηρεσιών (port operation).

Οι νέες «Αρχές» (λιμενικά δίκτυα) θα λειτουργούν έναντι τρίτων εξ ονόματος

του Ελληνικού Δημοσίου, όπως και σήμερα («οικοπεδούχοι»). Σε πρώτη

φάση, πρόκειται για διοικητική συνένωση των 12 μεγάλων λιμένων, των Α.Ε.

σε 4 λιμενικά δίκτυα (κοινή πρόταση με το ΤΑΙΠΕΔ). Κατά τη συγκρότησή τους,

θα πρέπει να δημιουργήσουν διακριτές διοικητικές ενότητες κατ’ αναλογία

του διαχωρισμού δραστηριοτήτων που πραναφέρθηκε. Ο ΟΛΠ και ΟΛΘ θα

απαιτήσουν βεβαίως ειδικό χειρισμό, καθώς οι δύο Α.Ε. είναι εισηγμένες στο Χ.Α.

Οι εμπορικές δραστηριότητες και δραστηριότητες παροχής λιμενικών

υπηρεσιών πρόκειται να υλοποιούνται κυρίως μέσω συμβάσεων

παραχώρησης.

Όπου δεν υπάρξει ιδιωτικό επενδυτικό ενδιαφέρον, οι «Αρχές» θα συνεχίσουν

να υλοποιούν και τις εμπορικές δραστηριότητες υπό την αντίστοιχη διοικητική

ενότητα.

Η πολιτεία πρέπει να διασφαλίζει ένα σαφές προς τους επενδυτές αλλά και

τους πολίτες, θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των λιμένων. Σαφές και διαχρονικό.

Οι περισσότεροι επενδυτές, για να λειτουργήσουν, θέλουν να γνωρίζουν πως η

Ελλάδα λειτουργεί όπως τα άλλα Κράτη-Μέλη, να καταλαβαίνουν πως στα

ελληνικά λιμάνια εφαρμόζεται η Κοινοτική νομοθεσία όπως στα άλλα

ευρωπαϊκά λιμάνια, πως δεν υπάρχουν εκπλήξεις. Αυτό είναι εύλογο και

υποχρέωσή μας επιπλέον.

Σε δεύτερη φάση, οι «Αρχές» θα προσκαλέσουν τα υφιστάμενα Λιμενικά Ταμεία

σε συγχώνευση δια απορροφήσεως σε εθελοντική βάση. Η πρόσκληση θα

απευθύνεται στα Λ.Τ. που θα περιληφθούν σε κατάλογο ο οποίος θα καταρτισθεί

με βάση την εθνική στρατηγική και γεωγραφικά και άλλα κριτήρια,

καθορίζοντας ταυτόχρονα τους όρους και προϋποθέσεις των συγχωνεύσεων.

Όσα Λ.Τ. δεν ανταποκριθούν θετικά, εντός προθεσμίας από την έκδοση

της πρόσκλησης, θα διατηρήσουν το σημερινό καθεστώς για συγκεκριμένη

μεταβατική περίοδο.

Σχετικά με το ρυθμιστικό πλαίσιο και το πλαίσιο εποπτείας, είπε ότι είναι

σαφές ότι ο διαχωρισμός των διοικητικών από τις εμπορικές δραστηριότητες και

λειτουργίες, καθώς και η διεύρυνση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα σε

αυτές, επιβάλλουν εξειδικευμένη εποπτεία από πλευράς του Δημοσίου.

Για το σκοπό αυτό θα δημιουργηθεί Ρυθμιστική Αρχή, σημαντικού

εύρους ρυθμιστικών, εποπτικών και κυρωτικού χαρακτήρα αρμοδιοτήτων, η οποία

θα διασφαλίζει: την εποπτεία της ορθής εφαρμογής της εθνικής Στρατηγικής,

την παρακολούθηση της ορθής λειτουργίας του τομέα όπως αναπτύσσεται

στο εσωτερικό και σε σχέση με τις διεθνείς αγορές, την προστασία του

δημοσίου συμφέροντος και των χρηστών / καταναλωτών λιμενικών υπηρεσιών,

την προστασία του ανταγωνισμού, την τήρηση κανόνων ισότιμης μεταχείρισης

και διαφάνειας κλπ. Οι αρμοδιότητες της Αρχής θα είναι πρωτογενείς,

εν μέρει αποσπώμενες από το Υπουργείο, αλλά και συμπληρωματικές της

νομοθεσίας περί ανταγωνισμού.

Συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.

Μετά από μελέτη των πλεονεκτημάτων και χαρακτηριστικών κάθε Λιμένα και βάσει

του επενδυτικού ενδιαφέροντος, το ΤΑΙΠΕΔ, με την υποστήριξη των «Αρχών»,

ύστερα από διεθνείς διαγωνιστικές διαδικασίες, θα παραχωρεί σε ιδιώτες επενδυτές

με κατάλληλη εμπειρία και θέση στην παγκόσμια αγορά, το δικαίωμα

αξιοποίησης δραστηριότητας ή ομάδων δραστηριοτήτων, έναντι συμφωνημένου ανταλλάγματος

 και υποχρέωσης υλοποίησης αναγκαίων επενδύσεων. Η συμμετοχήτων ιδιωτών θα γίνει κυρίως 

μέσω συμβάσεων παραχωρήσεων σε συνάφεια μετους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων. 

Κυβέρνηση και ΤΑΙΠΕΔ είναι και θα είναι σε στενή συνεργασία, σε όλο αυτό το πλαίσιο.

θαλάσσιος τουρισμός

Ο στόχος του αρμόδιου Υπουργείου Τουρισμού, είναι η μεγιστοποίηση του

τουριστικού εισοδήματος και η ανάδειξη της Ελλάδας σε μια παγκόσμια,

ισχυρή τουριστική δύναμη. Αποφασίστηκε λοιπόν με την κ. Κεφαλογιάννη

η διαμόρφωση Προγράμματος Δράσης παρεμβαίνοντας σε όλο το πλέγμα

του θαλάσσιου τουρισμού

Η Κοινή Ομάδα Εργασίας που έχει συγκροτηθεί από τα συναρμόδια

Υπουργεία ολοκλήρωσε ήδη τις επαφές της με όλους τους εμπλεκόμενους

φορείς. Σύντομα θα τεθεί σε τελική δημόσια διαβούλευση ένα ολοκληρωμένο

Σχέδιο Νόμου. Θα αναφέρω μόνο τους πολιτικούς μας στόχους. Αυτοί είναι τρεις:

η επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας στον τομέα του θαλάσσιου

τουρισμού και των συναφών επαγγελμάτων, τα οποία σήμερα στενάζουν, η

δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας, σε πληρώματα, συντηρητές,

ναυπηγεία, μαρίνες κλπ και η περιφερειακή ανάπτυξη με την ενίσχυση των

τοπικών οικονομιών.

κρουαζιέρα

O κλάδος, αποτελεί ένα δυναμικό τομέα της οικονομίας, που παρουσιάζει

αλματώδη ανάπτυξη σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο κυρίως επίπεδο.

Η Ελλάδα υποδέχτηκε περίπου 4,8 εκατομμύρια επιβάτες στους λιμένες της το

έτος 2011, εκπροσωπώντας σχεδόν το 17% της συνολικής ευρωπαϊκής

αγοράς, ερχόμενη τρίτη σε κατάταξη στην Ευρώπη. Οι αριθμοί αυτοί από μόνοι

τους αναδεικνύουν τη σημαντικότητα του κλάδου, με όλους τους εμπειρογνώμονες

και τους κυβερνητικούς αξιωματούχους να είναι πεπεισμένοι ότι η χώρα διαθέτει

τις δυνατότητες να εξελιχθεί σε περιφερειακό κέντρο κρουαζιέρας μέσα στα

επόμενα χρόνια.

Ο στόχος είναι διπλός: η αύξηση του αριθμού των κρουαζιερόπλοιων

που προσελκύουν οι λιμένες μας και η αύξηση του ιδιαίτερα χαμηλού αριθμού

home porting, όπου τα οικονομικά οφέλη είναι ασφαλώς μεγαλύτερα. Για να

πετύχουμε το στόχο, προγραμματίζουμε τις ενέργειές μας σε τρία επίπεδα:

Το βραχυπρόθεσμο με άμεσες διορθωτικές ενέργειες έτσι ώστε να τρέξει με

τον καλύτερο τρόπο το επόμενο τουριστικό έτος του 2013. Σε 1 ή 2 εβδομάδες

θα παρουσιάσουμε τη δουλειά που έχει γίνει μέχρι στιγμής σε αυτή την κατεύθυνση.

Στη συνέχεια το μεσοπρόθεσμο με διορθωτικές ενέργειες με στόχο την

καλύτερη οργάνωση του deployment για το έτος 2014, αλλά και του συνόλου

των υπηρεσιών για το ίδιο έτος.